به گزارش پایگاه خبری تحلیلی «گلستان ما»؛ والفجر هشت یکی از مهمترین عملیات‌های هشت ساله دفاع مقدس به شمار می‌رود، عملیات والفجر هشت یا فتح فاو به دلیل نقشی که در ابعاد سیاسی، اقتصادی و نظامی تحولات دفاع مقدس و معادلات سیاسی- ملی، منطقه‌ای و بین المللی داشته، از ابعاد و زوایای مختلف قابل تحلیل است.

منطقه فاو یکی از مناطق مسکوت جنگ تلقی می‌شد که با توجه به شرایط سیاسی، اقتصادی و نظامی ایران در آن برهه زمانی مورد توجه فرماندهان جنگ قرار گرفت.

این مسئله ضرورت انجام عملیات با اهداف راهبردی و مؤثر در سرنوشت جنگ را دو چندان می‌کرد، عملیات فتح فاو (والفجر هشت) بعد از دو عملیات خیبر و بدر، بزرگ‌ترین عملیاتی بود که سپاه، آن را در نیمه دوم سال ۱۳۶۴ طرح ریزی و اجرا کرد.

انجام عملیات گسترده و بزرگ در این منطقه حساس، نیاز به طراحی دقیق، اقدامات خاص مهندسی، کار اطلاعاتی ویژه و پشتیبانی و ترابری سنگین داشت که با توجه به حضور دشمن در منطقه و وجود ستون پنجم نیاز به رعایت دقیق اصول حفاظتی، به خصوص حفاظت در گفتار و اصل غافلگیری بود و رزمندگان اسلام به حمدالله با رعایت این مهم به اهداف مد نظرعملیات دست یافتند.

برای آشنایی با این عملیات به سراغ رزمندگان هشت سال دفاع مقدس رفتیم که در این عملیات حضور داشته رفتیم تا در یک میزه گرد تحلیلی این عملیات را بازنگری کنیم و ببنیم چگونه می‌توانیم والفجرهای هشت دیگری را در عرصه‌های اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و اجتماعی رقم بزنیم.

* والفجر ۸ بزرگترین عملیات در دوران دفاع مقدس

سرهنگ بازنشسته سپاه علی اصغر تناور، فرماندهان اسبق سپاه ناحیه گرگان می‌گوید: در پنجم مهر سال ۵۹ در حالی که پنج روز از جنگ گذشته بود در سن ۲۱ سالگی از منطقه گرگان به میدان‌های جنگ حق بر علیه باطل اعزام شدم، عملیات والفجر هشت جزو عملیات بزرگ جمهوری اسلامی است که در آن حضور داشتم.

این رزمنده دفاع مقدس می‌گوید: در شلمچه، فاو و حلبچه مجروح شدم و می‌توانیم بیان کنیم که والفجر هشت مهمترین عملیاتی بود که در آن حضور داشتم ولی سه ماه نخست جنگ که هیچ انسجامی نیروهای ما در برابر دشمن نداشتند سخت‌ترین دوران بود، در این مدت خرمشهرسقوط کرد و آبادان محاصره شد و صدها روستای ما در اختیار رژیم بعث قرار گرفت.

تناور بیان کرد: در عملیات والفجر هشت جانشین گردان بودم و در یکی از این عملیات با بمباران شیمیایی که رژیم بعث داشت شیمایی شدند و شهید شدند که یکی از این شهدا صادق مکتبی بود.

وی افزود: براساس تکلیفی که داشتیم به میدان نبرد رفتیم و در این میدان جنایت صدام را از نزدیک دیدیم و در این منطقه کارخانه نمک داشتیم که صدها شهید ما روی هم ریخته بودند

این رزمنده دفاع مقدس می‌گوید: از نزدیک ۵ هزار کرد عراقی مظلوم را دیدم که در حلبچه مجروج و به شهادت رسیدند، در جبهه‌های جنگ قطعه قطعه شدن رزمندگان را در منطقه شلمچه شاهد بودیم به طوری که می‌ماندند که این قطعه‌ها مربوط به کدام جنازه است؛ برادر خانم من نیز در شلمچه قطعه قطعه شد و امروز اگر امنیت داریم به واسطه مظلومیتی است که بسیاری از مردم آن را نمی‌دانند و جنگ ما یک گنجینه است که باید آن را استخراج کنیم.

تناور بیان کرد: در حالی که من ۲۱ سال داشتم ولی در جبهه جنگ دیدم که جوان ۱۶ ساله بسیار شجاع عاشقانه در برابر دشمن می‌جنگید و قطع نخاع شد، جوان ۱۶ ساله گرگان در جبهه جنگ دونیم شد و در حالی که بدنش زنده بود بیان می‌کرد در برابر دشمن بایستیم.

وی خاطرنشان کرد: از رزمندگان گرگان در جبهه جنگ می‌دیدم که وقتی گلوله می‌خوردند می‌گفتند که شما پیشروی را ادامه دهید و رزمندگان ما سختی زیادی کشیدند و همه سختی‌ها را کشیدند که از این نظام دفاع کنند ولی در آن والفجر هشت یکی از مهمترین عملیات‌های ما بود که اگر به آن بپردازند می‌توانیم از آن درس بگیریم.

این مقام مسئول متذکر شد: صدام ادعا می‌کرد که چند روزه می‌تواند فاو را بگیرد ولی بعد از ۷۵ روز یک تصویر هوایی نشان داد که در آن هر چند متر یک راکد عمل نکرده هواپیما بود و این برگ برنده جنگ ما بود و این غیر از تکلیف چیز دیگری نبود و از نظر امکانات و پشتیبانی رژیم بعث خیلی از ما جلوتر بود.

تناور بیان کرد: فاو برای عراق بسیار حائز اهمیت بود و این منطقه راه ارتباطی نیروهای رژیم بعث بود و بخش بزرگی از صادرات عراق از فاو صورت می‌گرفت و ذخایره نفتی زیادی داشت و یکی از پیچیدگی‌های این عملیات عبور از اروند بود که دارای جزر و مدهای زیادی بود و در شرایطی که عبور از اروند به نظر بسیاری از کارشناسان نظامی غیرممکن بود رزمندگان غواص ما از این مسیر عبور کردند و پرچم پیروزی را بر مسجد فاو بلند کرد.

وی افزود: دشمن موانع زیادی را به وجود آورده بود و سنگره‌های بسیار مستحکمی را به وجود آورده تا رزمندگان ما نتوانند این منطقه را تصرف کنند و از آنجایی که این منطقه برای رژیم بعث بسیار حائز اهمیت بود در چند مرحله صدام نسبت به بمباران شیمیایی که از نظر مجامع بین المللی ممنوع بود را انجام داد.

* حفاظت اطلاعات یکی از مهمترین مسائل عملیات والفجر ۸ بود

این رزمنده دفاع مقدس بیان کرد: حفاظت اطلاعات یکی از مهمترین مسائل عملیات والفجر هشت بود و باید آموزش‌هایی قبل از این عملیات رقم می‌خورد و رزمندگان ما برای این عملیات شاید ده‌ها بار از اروند عبور کردند.
وی گفت: آن چیزی که برگ برنده این عملیات بود اصولی بود که رزمندگان ما برای آن آموزش دیدند و در گفتار و رفتار خود در این عملیات نشان دادند و حتی می‌توانیم بگوییم که خانواده‌های رزمندگان نیز از اجرای آن خبر نداشتند.

فرمانده اسبق سپاه ناحیه گرگان تاکید کرد: اگر می‌خواهند نیروهای مسلح ما در برابر تهدیدها بیستند رعایت حفاظت اطلاعات در همه سطوح است و دشمن نیز اگر می‌خواهد به ما آسیب بزند نیاز به داده‌های اطلاعاتی است و شاید ساده‌ترین آن تخلیه اطلاعات تلفنی بود، والفجر هشت از این جهت برای ما حائز اهمیت است.

۲۵ روز قبل از عملیات برای فریب رژیم بعث در بیابان چادر زدیم

سرهنگ بازنشسته صفر معراجی از فرمانده‌ها اسبق سپاه ناحیه گنبدکاووس می‌گوید: با شروع جنگ و تجاوز رژیم بعث عراق به ایران است به سپاه مراجعه کردم و برای عضویت در سپاه مراجعه کردم و به عضویت سپاه در آمدم و پس از یک دوره فشرده در ۲۱ مهر سال ۵۹ عضو رسمی سپاه پاسداران شدم.

معراجی بیان کرد: در اوایل آذر سال ۵۹ دو ماه از جنگ گذشته بود عازم جبهه جنگ شدیم و تقریبا ۲۰ روز در سر پل ذهاب مستقر شدیم و پس از آن به گیلان غرب اعزام شدم و پس از آن به فتحه تنگه حاجیان حضور داشتیم که در آن عملیات تعدادی از هم رزمان ما به شهادت رسیدند.

وی افزود: حدود یک ماه قبل از عملیات والفجر هشت یکی از فرمانده هان دوران دفاع مقدس تماس گرفتند و به ما ماموریت داد که هر روز صبح با دو تا کامیون با بشکه‌های سوراخ شده با خودرو دور بزنیم و دشمن تصور کند بنا است اینجا عملیات شود و دشمن به تصور عملیات فریب بخورد.

این رزمنده دفاع مقدس افزود: تا قبل از عملیات والفجر هشت شدیدترین بمب باران‌ها را در آن مکان تجربه کردیم و از آنجایی که بیابان بود ما در دل زمین سنگر ایجاد کرده بودیم تا از اصابت این بمباران در امان بمانیم.
معراجی بیان کرد: در روز عملیات متوجه شدیم که دیگر هواپیماهای دشمن سراغ ما نمی‌آیند و ما متوجه شدیم که عملیات شده است و از رادیو متوجه شدیم که فاو به تصرف رزمندگان ما در آمده است و این در حالی بود که حتی نمی‌دانستم در نقشه فاو کجا است.

وی افزود: بخشی از عملیات‌های ما به دلیل مسائل حفاظتی لو رفت ولی در عملیات والفجر هشت آنقدر عملیات‌های فریب رقم خورد دشمن تصور نمی‌کرد که در کنار اروند بنا است عملیات شود و این در حالی بود که امکانات‌های مختلفی در کنار اروند مستقر شده بود و دشمن متوجه آن نشده بود.

این رزمنده دفاع مقدس می‌گوید: قبل از عملیات والفجر هشت عملیات‌های مختلفی را انجام داده بودیم و پس از عملیات بیت القدس سال ۶۱ عملیات بزرگی که موفقیت آنچنانی داشته باشیم نداشتیم ولی این عملیات باعث موفقیت بزرگی برای ما شد و رزمندگان ما دستاورد بزرگی در این عملیات بدست آورد.

جایگزینی نیروهای سپاه با پاسگاه های مرزی برای عملیات والفجر ۸
سرهنگ بازنشسته امیر هوشنگ کمیلی، دبیر انجمن راویان سپاه استان گلستان می‌گوید: اواخر سال ۶۰ بود که به جبهه‌های جنگ اعزام شدم و در آن دوران در عملیات مختلفی حضور داشتم و پس از آن در سپاه پاسداران جذب شدم و در اطلاعات عملیات و طرح نقشه و مدتی نیز بر روی ادوات و توپ‌های جنگی کار می‌کردم.

این رزمنده دفاع مقدس می‌گوید: برای عملیات والفجر هشت نیز یک دوره یک ماه غواصی را دیدیم و پس از آن برای عملیات والفجر هشت آماده شدیم ولی به دلیل یک طرح فریب به غرب اعزام شده بودیم و این مسئله طبیعی بود که برای فریب دشمن این طراحی رقم بخورد.

کمیلی ابراز داشت: پس از عملیات والفجر هشت به منطقه فاو و کارخانه نمک که مکانی برای اطلاعات و عملیات بود مستقر شدیم و در آن مقطع عراق در منطقه فاو پاتک سنگینی انجام داده بود و براثر اصابت ترکش‌های خمپاره مجروح شدم و ۱۵ ماه از میادین جبهه جنگ دور شوم.

وی افزود: در مسیر اروند و منطقه عملیات والفجر ۸ نیروهای سپاه را جایگزین پاسگاه‌های مرزی کرده بودیم و با توافق با ارتش و به بهانه اینکه رژیم بعثی قصد بمباران شیمیایی را دارد این نیروها را از منطقه جابه جا کردیم.
دبیر انجمن راویان سپاه استان گلستان ادامه داد: منطقه‌ای برای عملیات و عبور از اروند انتخاب کردیم که هشت متر عمق داشت و ۶۰۰ متر طول داشت و دیگر نقاط اروند عمیق‌تر بود و لذا منطقه «خسرو آباد» را محور عملیات قرار دادیم تا بتوانیم از اروند عبور کنیم.

کمیلی بیان کرد: ۶ ماه کار عملیاتی برای انجام عملیات فاو انجام شد و برای رژیم بعثی بصره اهمیت داشت و ما نیز هشت بار عملیات انجام داده بودیم ولی موفق به این کار نشده بودیم.
وی افزود: در شب عملیات طوفان می‌شود که قابل پیش بینی نبود و لذا از سه هزار غواص ما تنها یک هزار و ۵۰۰ نفر توانستند از اروند عبور کنند با والفجر هشت توانستیم سایت موشکی که مشکلاتی برای صادرات نفتی ایران به وجود آورده بود را تصرف کنیم.

این مقام مسئول بیان کرد: به دلیل اهمیت این عملیات و از آنجایی که والفجر هشت یک عملیات آبی و خاکی بود در مدارس نظامی دنیا در حال تدریس شدن است.

سکوت سه روزه رژیم بعث در عملیات والفجر ۸
سرهنگ بازنشسته سپاه عسکر قلی‌پور، مدافع حرم و فرمانده گردان والفجر هشت نیز که در سال ۶۰ اعزام به جبهه‌های جنگ شده نیز می‌گوید: عملیات والفجر هشت از آنجا حائز اهمیت داشت که مسائل سیاسی، اقتصادی به آن گره خورده بود، وضعیت کشور ما به دلیل آنکه از داخل فاو کشتی‌های نفت کش ما را در بندر امام خمینی می‌زد باعث مشکلات زیادی شده بود.

مدافع حرم و فرمانده گردان والفجر هشت ادامه داد: بمباران کشور ما و موشک باران در سطح کشور وضعیت روحی و روانی خانواده‌ها را به هم زده بود، در طول ۱۰ روز تهران حدود ۹۶ مورد موشک خورده بود و لذا این مسئله وضعیت روحی و روانی رزمندگان و خانواده‌ها را بهم می‌ریخت.

قلی پور بیان کرد: رادارها و دکل‌های این منطقه باعث شنود بی‌سیم‌های ما می‌شد و ستون پنجم در این منطقه فعال بود و لذا این منطقه برای ما حائز اهمیت داشت، وضعیت دیده بانی و جاسوسی دشمن در این منطقه بسیار بالا بود ولی با این وجود این منطقه را برای عملیات شناسایی کردیم.

وی افزود: یک سال بعد از اسرای عراقی سوال می‌کردند چرا منطقه اروند عملیات نمی‌کنید بیان می‌کردند اروند وحشی است و نمی‌توانیم از آن عبور کنیم ولی با این وجود ما توانستیم از آن عبور کنیم.
این مقام مسئول بابیان اینکه دشمن تصور می‌کرد که عملیات ما در منطقه هور است، افزود: یکی از کارهایی مهمی که در آن منطقه انجام می‌دادیم کار مهندسی بود و همه این اقدامات تحت پوشش جهاد و فعالیت‌های کشاورزی انجام می‌دادیم.

قلی پور بیان کرد: با وجود این دیده بانی توانستیم تجهیزات خود را در این منطقه مستقر کنیم و بیمارستان و مراکز صحرایی به وجود بیاوریم و تمامی اصول حفاظت عملیات در والفجر هشت رعایت شد.
وی افزود: همزمان ارتش نیز بیان کرده بودیم که یک عملیات ایزایی در منطقه شلمچه انجام دهد و یکی از لشکرهای سپاه نیز درام الرصاص ورود پیدا کرده بود و این منطقه را اشتغال کرده بود.

این رزمنده دفاع مقدس می‌گوید: شب نخستی که خط را شکستند تا سه روز دشمن اعلام نکرد که عملیات شده است و پس از سه روز که شهر فاو و سایت موشکی را تصرف کردند دشمن اعلام کرده که در این منطقه عملیات شده است.

قلی پور بیان کرد: در منطقه فاو عاشورایی جنگیدیم و رزمندگان ما به تکلیف عمل کردند و فضای معنوی در عملیات والفجر هشت شاهد بودیم و هیچ شبی بدون زیارت عاشورا نداشتیم و با وجود فضای جنگ رزمندگان ما ارتباط قوی با خدا ایجاد کرده بودند.

گفتنی است عملیات والفجر ۸ که یکی از معروف‌ترین عملیات دفاع مقدس است با کمی فاصله و در ۲۰ بهمن ماه سال ۱۳۶۴ توسط سپاه پاسداران انقلاب اسلامی اجرا شد. این عملیات بر خلاف عملیات‌های قبلی در جبهه جنوبی و محور آبادان انجام شد. سپاه پاسداران انقلاب اسلامی این عملیات را با رمز یا فاطمه الزهرا(س) و به قصد تصرف شبه جزیره فاو اجرا کرد.

در مجموع، ۱۰ تیپ پیاده کماندویی و نیروی مخصوص و ۲ تیپ زرهی، چهار گردان ضد هوایی، ۱۰ گردان جیش الشعبی و پنج گردان توپخانه دشمن در عملیات والفجر ۸ منهدم شدند.

در جریان عملیات والفجر هشت، شهر راهبردی فاو به تصرف رزمندگان اسلام در آمد، همچنین بیش از ۵۰ فروند هواپیما و چرخبال، صدها دستگاه تانک، نفر بر و خودرو نظامی، توپ صحرایی، توپ ضدهوایی و ناوچه موشک انداز منهدم گردید و ده‌ها دستگاه تانک و نفربر، ۱۸۰ دستگاه خودرو، ۲۰ عراده توپ صحرایی، ۱۲۰ عراده توپ ضدهوایی، سه دستگاه رادار موشک و ۳۴ دستگاه مهندسی از میان تجهیزات ارتش عراق به غنیمت قوای ایران درآمد.

این عملیات نقشه راهی برای ما است که بتوانیم در برابر توطئه‌های دشمن در زمینه‌های مختلف نظامی، اقتصادی و فرهنگی و غیره نقشه راهبری را در نظر بگیریم و بتوانیم والفجر ۹ را در امتداد این پیروزی مقتدرانه رزمندگان ما در دفاع مقدس طرح ریزی کنیم و انقلاب اسلامی را در گام دوم به آرمان‌های بلند شهدا نزدیک‌تر کنیم.

انتهای خبر/